Konkurencja jest nieodłącznym elementem wolnego rynku. Przedsiębiorcy nieustannie starają się odznaczać konkurencyjnością, aby w jak najwyższym stopniu sprostać wymaganiom klientów. A co, jeśli działanie jednego przedsiębiorcy jest nieuczciwe i godzi w interes innego przedsiębiorcy?
Takie działanie oczywiście może zostać uznane za czyn nieuczciwej konkurencji, który wiąże się z odpowiedzialności zarówno cywilną, jak i karną. Przedsiębiorcy, którego interes został zagrożony lub naruszony, przysługuje szereg roszczeń, których może dochodzić przed sądem.
Zacznijmy jednak od wyjaśnienia czym, jest nieuczciwa konkurencja:
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy, lub klienta.
Powyższa definicja jest bardzo ogólna, konieczne jest więc jej doprecyzowanie i zamieszczenie przykładów:
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera przykładowych katalogi czynów nieuczciwej konkurencji:
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (np. posługiwanie się nazwą lub logiem innego przedsiębiorstwa co może wprowadzać klientów w błąd);
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług (np. oznaczenie wina musującego wyprodukowanego w Polsce jako „champagne” lub wyprodukowanego na Pomorzu sera jak oscypek;
wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług (np. oznaczenie produktu jako „BIO” albo „VEGAN” pomimo niespełniania kryteriów dla tego rodzaju produktów lub narysowanie jabłka na ciastku, którego wcale nie zawiera w swoim składzie jabłek);
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa (np. ujawnienie informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa lub ich nielegalne pozyskanie, wykorzystanie);
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy (dot. to np. umowy łączącej przedsiębiorcę z pracownikiem lub z klientem np. umowa sprzedaży, dostawy);
naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie (np. sprzedaż szpilek z czerwoną podeszwą – co zostało zastrzeżone przez Louboutin);
utrudnianie dostępu do rynku (np. sprzedaż towarów poniżej kosztów produkcji lub nierówne traktowanie klientów);
przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną (innymi słowy łapówka np. w celu szybszego uzyskania zezwolenia);
nieuczciwa lub zakazana reklama (np. nieuczciwa reklama porównawcza, reklama wprowadzająca w błąd np. co do ceny towaru, jego właściwości itd.);
organizowanie systemu sprzedaży lawinowej (np. składanie klientom obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji);
prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym (wprowadzanie do obrotu przez sieci sklepów dyskontowych towarów w ilości przewyższającej 20% wartości obrotów z markami stanowiącymi własność właściciela sieci lub podmiotów zależnych) ;
nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.
Warto wspomnieć, iż w świetle ustawy za przedsiębiorców uznaje się również podmioty, które oficjalnie nie dokonały rejestracji.
CZYM SĄ „DOBRE OBYCZAJE”?
Czynem nieuczciwej konkurencji może być nie tylko czyn sprzeczny z prawem, ale także niezgodny z dobrymi obyczajami.
Dobre obyczaje w tym aspekcie oznaczają zachowanie oraz normy moralne przedsiębiorców w działalności gospodarczej.
Chodzi więc o uczciwe, rzetelne i transparentne prowadzenie działalności gospodarczej i konkurowanie z innymi przedsiębiorcami.
KTO MOŻE DOPUŚCIĆ SIĘ CZYNU NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI?
Odpowiedź brzmi – każdy.
Czyn nieuczciwej konkurencji może zostać popełniony przez pracownika przedsiębiorstwa, wspólnika, członka zarządu, klienta lub osobę trzecią np. dostawcę.
W praktyce zdarza się również, że nieuczciwej konkurencji dopuszcza się były pracownik – nietrudno wyobrazić sobie sytuację, w której były pracownik, wyposażony w know-how oraz bazę danych danego przedsiębiorstwa, zakłada własną działalność o podobnym przedmiocie działalności i werbuje klientów swojego byłego pracodawcy oraz byłych współpracowników do rozpoczęcia współpracy właśnie z nim.
ROSZCZENIA Z TYTUŁU CZYNÓW NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
zaniechania niedozwolonych działań;
usunięcia skutków niedozwolonych działań;
złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
W pozwie należy wskazać, na czym dokładnie polega czynność uznana za niezgodną z prawem lub dobrymi obyczajami oraz przedłożyć odpowiednie dowody na wykazanie poszczególnych faktów – że działania pozwanego wpisują się w definicję nieuczciwej konkurencji.
Ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach, lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd.
Roszczenia ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia.
Osobie, która dopuści się nieuczciwej konkurencji, grozi również odpowiedzialność karna za wykroczenie. Wykroczenia te są egzekwowane wyłącznie na wniosek poszkodowanego.
Każde naruszenie wymaga jednak indywidualnej analizy, dlatego ważne jest szybkie zidentyfikowanie nieuczciwego działania oraz rozpoczęcie procedury, mającej na celu wyegzekwowanie zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji oraz naprawienia szkody.
Iman Al-temimi – aplikantka adwokacka w kancelarii Cogents Skibicki Dończyk Adwokaci.
Specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego, a także
problematyce związanej z doradztwem prawnym zarówno na rzecz przedsiębiorców, jak i klientów
indywidualnych w związku z prowadzeniem spraw windykacyjnych i sporów sądowych.