07 kwietnia 2021 na konferencji prasowej Minister Zdrowia utrzymał w mocy wszystkie obowiązujące obostrzenia związane ze zwalczaniem epidemii koronawirusa SARS COV-2 na terenie całego kraju.
W związku z tym, do 18 kwietnia w dalszym ciągu ograniczona będzie działalność galerii handlowych (otwarte mogą zostać jedynie m.in. sklepy spożywcze, zoologiczne, drogerie oraz księgarnie). Swoją działalność natomiast całkowicie muszą wstrzymać salony fryzjerskie i kosmetyczne, żłobki oraz przedszkola (wyjątek stanowi sprawowanie opieki nad dziećmi pracowników medycznych i służb porządkowych m.in.: funkcjonariuszy policji, straży pożarnej oraz żołnierzy), wielkopowierzchniowe sklepy budowlane o powierzchni powyżej 2000m2, teatry, kina, baseny, muzea, stoki narciarskie, solaria, kasyna, a także hotele (wyjątkiem są podróże służbowe wyszczególnione w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021r.).
Wprowadzony został również limit osób w placówkach handlowych, na targu oraz poczcie: jedna osoba na 15 m2 – w sklepach do 100 m2 oraz jedna osoba na 20 m2 – w sklepach powyżej 100 m2. W miejscach kultu religijnego natomiast, na jedną osobę musi przypadać 20m2. Co więcej, zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa, jeśli liczba zachorowań nie ulegnie znacznemu zmniejszeniu, a trzecia fala koronawirusa nie zacznie wyhamowywać, kolejne kroki będą „typowym lockdownem, gdzie będziemy zamykać już wszystko”, a dodatkowo „dopóki dynamika liczby zachorowań nie spadnie do zera, nie będzie nawet dyskusji o luzowaniu obostrzeń”.
W świetle tych zapowiedzi istotna jest treść rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2021 r., dotycząca rozpoznania skarg kasacyjnych złożonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara. Sprawy związane były z mandatami z wiosny 2020 roku, które stanowiły formę represji za nieprzestrzeganie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 roku, gdzie sformułowany był zakaz swobody przemieszczania się po terytorium naszego kraju. Sąd Najwyższy uznał złożone kasacje za „oczywiście zasadne”, a tym samym wszyscy oskarżeni zostali uniewinnieni od przypisywanych im wykroczeń. Praktycznym wnioskiem płynącym z ww. wyroku jest fakt, że tak daleka ingerencja w obywatelskie prawa i wolności nie jest możliwa bez właściwej formy jej wprowadzenia. Hierarchia aktów prawnych w Polsce jest jednoznaczna, zawarta w art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i nienaruszalna. Oznacza ona, że akty niższego rzędu muszą być zgodne z aktami wyższego rzędu. Jak wiadomo, rozporządzenie w stosunku do Konstytucji RP oraz ustaw jest aktem niższego rzędu. Przypomnijmy, że art. 52 Konstytucji RP, stanowi, że:
Każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.
Każdy może swobodnie opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wolności, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie.
Tym samym, bez uchwalenia nowej ustawy wprowadzającej ograniczenia, zakaz przemieszczania się obywateli zawarty tylko w rozporządzeniu powinien być uznany za niezgodny z Konstytucją RP, a tym samym nie może być skutecznie egzekwowany. Powyższe ustalenia potwierdził w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy.
Z pewnością sytuacja epidemiczna w kraju jest poważna i nie należy jej lekceważyć. Mimo wszystko, warto przyglądać się tym dynamicznie wprowadzanym zmianom z pewnej perspektywy, która może stanowić swego rodzaju przeciwwagę dla całkowitej dyskrecjonalności władzy. Należy bowiem mieć na uwadze fakt, że zupełne nieskrępowanie ustawodawcy przyjętymi przepisami, jest niebezpieczne dla niepodważalnych zasad stabilnego funkcjonowania państwa. Często prowadzi także do oczywistych naruszeń podstawowych praw i wolności obywatela, co w świetle najnowszych wyroków Sądu Najwyższego, zostało uznane za niedopuszczalne.
Źródła:
1. Sygnatury RPO:
a) II.511.104.2021,
b) II.511.105.2021,
c) II.511.84.2021
Julia Poniewierska – studentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, asystentka prawna w kancelarii COGENTS Skibicki Dończyk Adwokaci.