Domena publiczna to kluczowe pojęcie w świecie własności intelektualnej i prawa autorskiego. W domenie publicznej znajdują się dzieła i wynalazki, które nie są chronione przez prawa własności intelektualnej, a to z kolei oznacza, że utwory te są dostępne dla każdego do swobodnego używania, reprodukowania lub modyfikowania bez konieczności uzyskania zgody czy zapłaty wynagrodzenia na rzecz twórcy.
Zakres domeny publicznej
Ochrona prawnoautorska utworów rozpoczyna się z chwilą powstania dzieła, trwa przez całe życie twórcy i wygasa po upływie 70 lat od jego śmierci. Czas, po którym wygasają autorskie prawa majątkowe, liczymy w pełnych latach.
Po upływie 70-letniego okresu, dany utwór wchodzi do tzw. domeny publicznej i może być rozpowszechniany i wykorzystywany w dowolnym celu przez każdego.
Dodatkowo, w domenie publicznej znajdują się dzieła, które z mocy ustawy pozostawione są poza ochroną prawnoautorską, czyli np. rozporządzenia, ustawy, proste informacje prasowe itp.
Co istotne, wygaśnięcie ochrony prawoautorskiej dotyczy tylko majątkowych praw autorskich.
Autorskie prawa osobiste trwają nadal nawet po śmierci twórcy i są niezbywalne.
Oznacza, to, że gdy wykorzystujemy dzieła, które znajdują się już w domenie publicznej, należy pamiętać m.in. o obowiązku wskazania imienia i nazwiska (pseudonimu) twórcy danego utworu.
Domena publiczna – 2024
Każdego roku, 1 stycznia obchodzimy Dzień Domeny Publicznej, w którym to do domeny publicznej przechodzą kolejne utwory.
Od 1 stycznia 2024 r. w domenie publicznej znajdują się utwory tych twórców, którzy zmarli w 1953 r., tj. np. dzieła:
Juliana Tuwima;
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego;
Kornela Makuszyńskiego.
Co więcej, od 1 stycznia 2023 r. również Myszka Mickey przeszła do domeny publicznej, jednak jedynie w zakresie wersji utrwalonego w filmie "Parowiec Willie" z 1928 r.
Podsumowując, pamiętajmy, że w domenie publicznej znajdują się utwory:
co których wygasły autorskie prawa majątkowe (prawa te są ograniczone w czasie i zbywalne);
te, które nigdy nie podlegały autorskim prawom majątkowym;
materiały urzędowe — m.in. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy i rozporządzenia.
Zespół kancelarii COGENTS