Czym jest marża i czy apteka może ją nakładać?
Apteki, podobnie jak inni sprzedawcy mają prawo zarabiać na sprzedawanych przez siebie produktach. Zarobek aptek zależy od wysokości nałożonej przez nich na dany towar marży. Marżą określa się różnicę pomiędzy ceną nabycia towaru a ceną jego sprzedaży.
Marże hurtowe i detaliczne
W przypadku większości produktów sprzedawanych w aptekach, wysokość marży zależy od indywidualnych kryteriów danej apteki. Właściciele aptek mają pełną swobodę w wyznaczaniu ich wysokości. Istnieją jednak kategorie produktów, wobec których ustawodawca zdecydował się na określenie wysokości marż w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. W ustawie tej, wskazane są dwa rodzaje marż: marże hurtowe i detaliczne. Pierwsza kategoria dotyczy hurtowni farmaceutycznych, składów celnych i składów konsygnacyjnych produktów leczniczych. Druga kategoria co do zasady dotyczy aptek ogólnodostępnych, punktów aptecznych i placówek obrotu poza aptecznego. W rzeczywistości jednak ma ona głównie zastosowanie do aptek ogólnodostępnych, bowiem ustawowe marże detaliczne stosuje się do leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych które zostały objęte decyzją o refundacji.
Wysokość marży ustawowej
Ustawa uzależnia dopuszczalną wysokość marży detalicznej od ceny hurtowej leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobu medycznego, stanowiącego podstawę limitu w danej grupie limitowej (limit ten określa się na podstawie art. 15 ustawy o refundacji leków). W celu wyliczenia wysokości marży dla danego produktu należy zastosować jeden ze wzorów wskazanych w art. 7 ust. 4 ustawy o refundacji:
-gdzie x oznacza cenę hurtową leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobu medycznego stanowiącego podstawę limitu, uwzględniającą liczbę DDD leku, jednostek środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego w opakowaniu albo liczbę jednostkowych wyrobów medycznych, albo liczbę jednostek wyrobu medycznego.
Przykład
Oznacza to, że jeśli apteka zakupi dany lek po cenie hurtowej w wysokości:
- 7 zł, wówczas zastosowanie ma wzór nr 2, zatem równanie będzie wyglądało następująco: 2 zł + 30% × (7 zł - 5,00 zł) i da nam marżę w wysokości 2,6 zł;
- 315 zł, wówczas zastosowanie ma wzór nr 7, zatem równanie będzie wyglądało następująco: 16,50 zł + 2,5% × (315 zł - 160,00 zł) i da nam marżę w wysokości 20,38 zł.
Marże dla leków sprowadzanych w ramach importu docelowego
Istnieje kilka szczególnych kategorii marż detalicznych. Pierwsza z nich dotyczy refundowanych leków oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego sprowadzanych z zagranicy w ramach importu docelowego, tj. leków nieposiadających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu lub niedostępnych w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i sprowadzanych z zagranicy. Dla produktów tych ustala się marżę hurtową w wysokości 10%, a marża detaliczna wynosi 100% marży detalicznej ustalonej na podstawie powyższej tabeli.
Marże na leki recepturowe
Drugą kategorią są leki recepturowe przygotowane z surowców farmaceutycznych lub z leków gotowych, dla których została wydana decyzja administracyjna o objęciu refundacją. W ich przypadku marża detaliczna wynosi 25% i jest liczona od kosztu ich sporządzenia.
Marże na leki dla osób posiadających uprawnienia kategorii IB
Trzecią kategorią są leki wydawane osobom o uprawnieniach IB, tj. inwalidom wojennym oraz osobom represjonowanym, ich małżonkom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowom i wdowcom po poległych żołnierzach i zmarłych inwalidach wojennych oraz osobach represjonowanych, uprawnionym do renty rodzinnej, a także cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych, dla których nie ustalono limitu finansowania. W tym przypadku stosuje się urzędową marżę detaliczną, w wysokości określonej na podstawie tabeli, liczoną od ceny hurtowej. Co jednak najistotniejsze, marża detaliczna nie może w takim przypadku być wyższa niż 20 zł. Warto zauważyć, że ta szczególna kategoria osób jest uprawniona do bezpłatnego zaopatrzenia w leki o kategorii dostępności „Rp” (wydawane z przepisu lekarza) lub „Rpz” (wydawane z przepisu lekarza do zastrzeżonego stosowania) oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego objęte decyzją o refundacji, dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.