W dobie cyfryzacji większość sfer naszego życia przeniesionych została do Internetu. Cyfryzacja dotyczy również przedsiębiorców, którzy w celu zwiększenia swoich zasięgów decydują się na przeniesienie działań marketingowych do Internetu.
Jednym ze skutecznych działań reklamowych jest organizowanie konkursów, które generują ruch na stronie przedsiębiorcy i przyciągają zainteresowanie potencjalnych klientów.
Zorganizowanie konkursu na stronie internetowej lub w social mediach wiąże się jednak z szeregiem obowiązków prawnych, których niedopełnienie może narazić organizatora na kary finansowe.
Poniżej pokrótce opiszemy formy, w których konkurs internetowy może zostać zorganizowany oraz wymogi prawne, związane z jego organizacją.
PRZYRZECZENIE PUBLICZNE CZY LOTERIA?
Przy organizowaniu konkursu kluczowe jest rozróżnienie form, w których konkurs może zostać zorganizowany.
Na wstępie zaznaczymy, że zdecydowanie prostszym i przystępniejszym rozwiązaniem jest zorganizowanie konkursu w formie przyrzeczenia publicznego.
Czym różni się przyrzeczenie publiczne od loterii? Różnica pomiędzy przyrzeczeniem publicznym a loterią polega na tym, że przy przyrzeczeniu publicznym wyłonienie zwycięzcy zależy od kryteriów ustalonych przez przyrzekającego, a w przypadku loterii – zależy od przypadku (element losowości tak jak np. w Lotto).
PRZYRZECZENIE PUBLICZNE
Konkurs zorganizowany w formie przyrzeczenia publicznego nie wymaga uzyskania żadnego zezwolenia ani zgłoszenia do odpowiednich organów. Przyrzeczenie stanowi swego rodzaju obietnicę, w zamian, za której spełnienie uczestnik otrzyma wcześniej ustaloną nagrodę. Szansa na wygraną jest tym większa, im bliższa zdefiniowanemu dziełu jest praca uczestnika.
Regulacje dotyczące przyrzeczenia publicznego znajdziemy w kodeksie cywilnym. Przyrzeczenie publiczne musi zostać skierowane do nieograniczonego kręgu odbiorców (osoby, do których skierowany jest dany konkurs, nie mogą zostać na przykład wskazane imiennie). Wymagana jest więc swego rodzaju ogólna powszechność w dostępie do informacji o konkursie.
Co istotne, istnieje jednak możliwość wyłączenia konkretnych osób z kręgu uczestników – np. pracowników organizatora.
Taka forma konkursu sprawdza się, zwłaszcza gdy przedmiotem konkursu są prace plastyczne, zdjęcia, filmy itd.
Regulamin konkursu powinien w sposób ogólny ustalać zasady konkursu. Zbyt rozbudowane określenie uczestnictwa w konkursie może spowodować, że konkurs utraci charakter przyrzeczenia publicznego.
Elementy, które powinien zawierać regulamin konkursu:
Dane podmiotu organizującego konkurs;
Datę rozpoczęcia oraz zakończenia konkursu;
Określenie podmiotów, które mogą brać udział w konkursie;
Wskazanie zadania konkursowego;
Zasady wykonania zadania konkursowego;
Zasady wyboru zwycięzcy;
Wskazanie nagrody lub nagród;
Sposób ogłoszenia zwycięzcy;
Zasady postępowania reklamacyjnego oraz rozwiązania sporów.
Warto zastanowić się również nad klauzulami niedozwolonymi, które mają na celu ochronę interesów konsumenta.
W orzecznictwie istnieje spór co do tego, czy do regulaminów konkursów internetowych znajdują zastosowanie przepisy o klauzulach niedozwolonych i szczegółowe przepisy chroniące konsumentów.
Sąd Najwyższy uznał jednak, że opracowanie rozbudowanego regulaminu promocji lub konkursu, w którym szczegółowo będą określone warunki uczestnictwa i sposób przyznania nagrody nie oznacza, że regulamin będzie uznany za wzorzec umowny, co w konsekwencji oznaczać będzie konieczność zastosowania przepisów o klauzulach niedozwolonych. [Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 40/14].
Niemniej jednak z uwagi na ochronę interesów organizatora oraz ograniczenie możliwości wystąpienia na drogę sądową przez uczestnika konkursu rekomenduje się niezawieranie w regulaminach klauzul, które koniec końców mogą zostać uznane za nieważne i godzące w interesy konsumentów.
Pamiętajmy również, że przyrzeczenie publiczne rodzi zobowiązanie już z chwilą złożenia odpowiedniego oświadczenia woli przez przyrzekającego.
CZYM JEST LOTERIA?
Organizacja loterii jest o tyle wymagająca, że organizator zobowiązany jest do spełnienia szeregu obowiązków prawnych, w tym uzyskania zezwolenia wydanego przez właściwego dyrektora izby administracji skarbowej. Przepisy dotyczące loterii znajdziemy w ustawie o grach hazardowych.
Zezwolenie jest udzielane na wniosek. Wniosek poza danymi organizatora powinien między innymi zawierać:
określenie obszaru oraz czasu, na którym planuje się urządzenie loterii;
gwarancje wypłacalności nagród;
projekt regulaminu loterii;
dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii; oraz
aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków i składek ZUS.
Organ po otrzymaniu prawidłowo wypełnionego wniosku ma 2 miesiące na jego rozpatrzenie.
Uzyskanie zezwolenia wiąże się z obowiązkiem jego opłacenia - opłata wynosi 10% wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 50% kwoty bazowej, która została określona w ustawie.
Co więcej, na organizatorze ciąży obowiązek zapewnienia nadzoru nad grami hazardowymi przez osoby legitymujące się odbyciem stosownego szkolenia.
Przeprowadzenie loterii bez wymaganego zezwolenia wiąże się z możliwością nałożenia kary pieniężnej w wysokości pięciokrotności opłaty za wydanie zezwolenia. Urządzanie loterii wbrew przepisom ustawy stanowi również wykroczenie karnoskarbowe, za które grozi kara grzywny w wysokości 240 stawek dziennych.
OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH UCZESTNIKÓW KONKURSU
Na organizatorze konkursu ciążą obowiązki, wynikające z RODO - Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Organizator konkursu, jako że będzie przetwarzał dane osobowe, zatem spoczywa na nim obowiązek ustalenia podstawy do przetwarzania danych osobowych oraz obowiązek informacyjny.
Obowiązek informacyjny można spełnić np. poprzez umieszczenie odpowiedniego okna na stronie (pop-up), w którym wskazana zostanie między innymi:
Tożsamość administratora danych oraz jego dane kontaktowe;
Dane kontaktowe inspektora ochrony danych (jeśli znajduje to zastosowanie);
Cele oraz podstawa przetwarzania danych osobowych;
Informacje o odbiorcach danych osobowych lub o kategoriach odbiorców;
Informacje o zamiarze przekazania danych osobowych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej;
Okres, przez który dane osobowe będą przechowywane, a gdy nie jest to możliwe, kryteria ustalania tego okresu;
Informacje o prawie do żądania od administratora dostępu do danych osobowych dotyczących osoby, której dane dotyczą, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania lub o prawie do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także o prawie do przenoszenia danych;
Informacje o prawie do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;
Informacje o prawie wniesienia skargi do organu nadzorczego;
Informacje czy podanie danych osobowych jest wymogiem ustawowym lub umownym lub warunkiem zawarcia umowy;
Informacje o zautomatyzowanym podejmowaniu decyzji, w tym o profilowaniu,
Działanie sprzeczne z RODO może w konsekwencji sprawić, że organizator będzie zobowiązany do zapłaty kary finansowej.
JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE BŁĘDY PRZY ORGANIZOWANIU KONKURSU?
Do najczęściej popełnianych przez organizatorów przy organizowaniu konkursów internetowych należy zaliczyć:
Organizowanie konkursów, w których laureat jest wybierany losowo (np. przez aplikację losującą) bez uzyskania zezwolenia;
Brak regulaminu - platformy Instagram, Facebook, YouTube wymagają od organizatorów konkursów stworzenia regulaminu;
Brak zawarcia w regulaminie postanowienia, dotyczącego zwolnienia właściciela platformy od odpowiedzialności (wymóg wynika z regulaminów konkretnych platform np. regulamin Instagram przewiduje, że: Promocje w serwisie Instagram muszą zawierać następujące zapisy: (…) „pełne zwolnienie serwisu Instagram z odpowiedzialności przez każdego uczestnika.”
Brak informacji o zasadach przetwarzania danych osobowych;
Błędne określenie zasad przeniesienia praw autorskich np. poprzez nieokreślenie pól eksploatacji;
Podsumowując, konkurs organizowany w mediach społecznościowych może przybrać formę przyrzeczenia publicznego albo loterii. Głównym czynnikiem różniącym przyrzeczenie publiczne od loterii jest sposób wyłaniania zwycięzcy – w pierwszym przypadku zależy to kryteriów ustalonych przez przyrzekającego, a w drugim – jest zależne od przypadku.
Przeprowadzając konkurs w formie przyrzeczenia publicznego organizator, nie musi uzyskiwać zezwolenia ani nigdzie go zgłaszać Należy jednak zadbać o ustanowienie regulaminu, regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną oraz o dopełnienie obowiązków związanych z ochroną danych osobowych.
Pamiętajmy także, że od nagrody przyznawanej w konkursie należy również odprowadzić podatek - w pewnych sytuacjach możliwe jest skorzystanie ze zwolnień.
Iman Al-temimi – aplikantka adwokacka w kancelarii Cogents Skibicki Dończyk Adwokaci.
Specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego, a także
problematyce związanej z doradztwem prawnym zarówno na rzecz przedsiębiorców, jak i klientów
indywidualnych w związku z prowadzeniem spraw windykacyjnych i sporów sądowych.